حرف مفت درواقع متن سخنرانی هری فرانکفورت در دانشگاه ییل است که بعدها به پیشنهاد یک ویراستار تبدیل به کتاب شده‌است. کتابی که همچنان از جمله پرفروش‌ترین کتابهای فلسفی است. چرا که ما بطور روزمره بارها در حال بیان و یا روبرو شدن با “حرف مفت” و “دروغ” و “راست” هستیم. سوال اصلی این است که چگونه تفاوت حرف مفت و دروغ را بدانیم؟ چرا باید بدانیم که دروغگویی یا گفتن حرف مفت کار ناپسندیده‌ای است و آیا آسیب زدن به حقیقت، آسیب زدن به سرشت درونی خود ماست؟
یکی از بارزترین وجوه فرهنگ ما این است که حرف مفت درش زیاد است. همه این را می‌دانند. هرکدام از ما در این قضیه سهم خودش را دارد. اما معمولا این موقعیت را بدیهی فرض می‌کنیم. بیشتر انسان‌ها تقریبا اطمینان دارند که می‌توانند حرف مفت را تشخیص بدهند و از افتادن در دامش اجتناب کنند. بنابراین، این پدیده نه دغدغه‌ی چندان سنجیده‌ای برانگیخته و نه پژوهش چندان مستمری جذب کرده‌است.
فرانکفورت معتقد است حرف مفت چیزی شبیه به یک فحش عمومی است و مفاهیم گسترده‌ای می‌تواند داشته‌باشد، اما بدنبال نقل قول بالا او در تلاش است که گام نخست را برای شکل دادن به معنای این کلمه بردارد، از این‌رو او چند تعریف کوتاه که از این واژه شده‌است را بیان و بررسی می‌کند که آن‌ها را از فرهنگ انگلیسی آکسفورد و کتاب شیوع شیادی نوشته مکس بلک و دیدگاه سمپسون برداشت کرده‌است.
وقتی این کتاب را می‌خواندم احساس می‌کردم بار گناهی را از دوش “حرف مفت” و “حرف مفت‌زن” برمی‌دارد از این جهت که “حرف مفت‌زن” کاری با حقیقت ندارد و هدفش کتمان یا بیان آن نیست؛ اما نویسنده آن را دشمن بدتری برای حقیقت می‌داند، زیرا بطورکلی کاری با آن ندارد، درحالیکه دروغگو بطور هدفمند تلاش می‌کند تا حقیقت را پنهان کند و همین تفاوت عمده حرف مفت با دروغ است. در برابر دروغ چیزی وجود دارد به نام “راست” که عین حقیقت است.
دروغگو ذاتا کسی است که کذبی را به نحوی سنجیده اعلان می‌کند. لاف‌زنی هم نوعا وقف بیان چیزی کاذب می‌شود. ولی، به خلاف دروغگویی در لاف‌زنی بیشتر از کاذب بودن، ساختگی بودن مطرح است. این است که نزدیکی‌اش به حرف مفت را توجیه می‌کند. زیرا ذات حرف مفت این نیست که کاذب باشد، بل این است که چرت باشد.
این کتاب اگرچه زبان ساده‌ای ندارد اما به عقیده من برای اهل فن کتاب مناسبی است و علاوه بر اینکه زبان ساده‌ای ندارد از ترجمه خوبی هم بهره نبرده‌است. در بسیاری از جملات کتاب عدم استفاده درست از دستورزبان مشهود است که همین می‌تواند یکی از دلایل سخت بودن زبان کتاب باشد. به هر روی خواندن آن نه تنها خالی از لطف نیست بلکه ما را با وجهی از فلسفه و حقیقت آشنا می‌کند که کمتر به آن توجه کرده‌ایم.
حرف مفت از سری کتابهای مجموعه فکر و زندگی نشر کرگدن است. من این کتاب را در سال ۹۷ با قیمت ۷۰۰۰ تومان در قطع جیبی با ۶۲ صفحه و ترجمه محسن کرمی تهیه و مطالعه کردم.
۱ دیدگاه داده شده